Categorie: Ken je dat?

De Begrip-Chip, twee risico’s

Dit weekend ontdekte ik dat ik een begrip-chip heb. Nou ja, dat wist ik natuurlijk al lang, want dat is wel een ‘ding’ dat je goed kan gebruiken als therapeut. Meestal noemt men dat inlevingsvermogen of empathie. Dit weekend was echter het moment dat ik het in een privé situatie (a) een andere naam gaf en (b) gelijk ook bewust uit zette.

Want er zijn twee grote risico’s verbonden aan het continu aan hebben staan van je begrip-chip. Ik zet ze even voor je op een rijtje:

  1. begrip voor de ander = geen ruimte voor jezelf

Als je altijd andermans keuzes, gedrag, gevoelens begrijpt, omdat je zo invoelend bent, omdat je zoveel af weet van de psyche van de mens en van zijn gedrag, dan praat je het gedrag daarmee ‘goed’ voor jezelf. Wat je daarbij vergeet is dat het effect van het gedrag van de ander op jou, ook jouw begrip verdient. Als de begrip-chip 1 kant op werkt: “ach ja ik snap het wel, het is best begrijpelijk, ik zal er maar niets van zeggen…” waar blijft dan jouw primaire gevoel?! In het verdom-hoekje…

Vandaar dat ik dit weekend mijn begrip-chip even heb uitgezet, om gewoon te voelen wat om aandacht vroeg: teleurstelling. De ander had mij teleurgesteld. Omdat ik mijn gevoel aandacht en een stem gaf, kon ik het daarna ook makkelijker van me af laten glijden. Daarna mijn begrip-chip weer aanzetten zorgde ervoor dat ik zonder wrok weer begrip op kon brengen voor wat mijn reactie teweeg brengt bij de ander.

2. begrip voor de ander = geen verhelderende vragen meer stellen

Als je altijd denkt de ander te begrijpen, stel je hem of haar geen vragen meer, want je begrijpt het al (denk je). Je vult de beweegredenen en gevoelens van de ander voor hem of haar in. Dan is er geen dialoog meer en blijf je allebei vastzitten in het beeld dat je van de ander of de situatie hebt.

Goede redenen dus om (zeker als privé persoon) kritisch met je begrip-chip om te gaan. Begrijp me niet verkeerd ;o), ik vind empathie heel waardevol en ook onmisbaar als zorg-professional. Het blijft wel de kunst om ook vragen te blijven stellen én om ook jezelf niet uit het oog te verliezen.

Ken jij nog meer risico’s van de begrip-chip? Ik lees ze graag!

In stukken gehakt!

Er staat een onaf schilderij op mijn ezel. Ook nog een ernaast trouwens. Het ene is ontstaan uit plezier en ontdekking, het andere is een soort opdracht. Vooral die opdracht staat nu af en toe te roepen, als ik langs loop: “je moet me afmaken!” “hé, was je me vergeten ofzo?!” “kom op, aan de slag!” Ik word er nerveus van. Begin me zo langzamerhand slecht te voelen, maar erger: de berg die het schilderij lijkt wordt steeds hoger.

Er was nog zo’n berg laatst. Ik moest ergens achteraan bellen. Maar ja, dat gesprek moest ik voorbereiden, en eigenlijk wilde ik er niet achteraan moeten bellen. Dus ik schoof het voor me uit. Vanmorgen moest ik er weer aan denken, tijdens het strijken. Zonder voorbereiding en zonder te lang na te denken, heb ik snel gebeld, het strijkijzer nog aan. Als het ware voor mijn angst me kon inhalen en verlammen. Ha! Dacht ik, gelukt! En niet eens het strijkijzer op het overhemd laten staan, zoals in Familie Knots* altijd gebeurde.

Waar zit hem dat nou in, dat ik het zo laat oplopen dat ik als een berg tegen die dingen opzie? Het is tweeledig. Ik wil er de tijd voor hebben, d.w.z. zonder gestoord te worden (dat is niet altijd eenvoudig met kinderen in huis). Daarnaast wil ik het goed doen. Het moet worden zoals ik het in mijn hoofd heb; ik ben bang ‘het’ te verpesten.

Daar heb je hem, de grootste verlammer: angst. Bij het telefoontje kon ik de angst voor zijn. Ook bij het schilderij is het angst (terwijl ik schilderen heel leuk vind). Die angst komt voort uit verwachtingen. Verwachtingen die ik van mezelf heb, maar nog erger: verwachtingen die ik denk dat anderen van mij hebben. Naast een reality-check over die (vermeende) verwachtingen, is er andere truc die goed werkt: hak het in stukken. Je kunt niet in 1 stap bovenop de berg zijn; je weg naar je doel gaat stap voor stap.

Dus die berg van dat schilderij ga ik maar eens in stukken hakken. De achtergrond staat, de vorm staat, nu de details invullen. Dat kan ook stukje bij beetje (blaadje voor blaadje in dit geval). Het hoeft niet in 1 keer af te zijn en mocht het bij de eerste penseelstreek niet naar mijn zin zijn, dan kunnen er nog vele volgen.

 

*Televisie serie uit de jaren ’80 over een knotsgekke familie, waarin Oma, als de telefoon ging het strijkijzer liet staan en er dus een gat in het overhemd brandde.

Ga je mee op ontdekkingsreis?

Het verhaal van mijn leven… dat is niet even samen te vatten in een blog. Maar het is wel wie mij maakt tot de Aafke die ik ben. Bij deze wil ik iets over mijn leven en vorming vertellen….

Spelen

Ik ben de oudste uit een gezin van vier kinderen; ik heb drie jongere broers. Spelen was ons leven. Ja, tussendoor gingen we ook naar school en zwemles en fysiotherapie. Maar spelen, daar ging het om. Nu ik zelf kinderen heb word ik daaraan herinnerd: spelen, DAAR gaat het om. De rest is bijzaak.

Kleur

Ieder kind, ieder mens, kiest zijn eigen spel-materiaal. Duplo en Lego waren bij ons thuis favoriet voor ons allemaal. Mijn eerste broer koos al jong voor hout en daar werkt hij nog mee. Ik koos voor kleur. Meestal potloden en stiften, later ook softpastel (krijtjes). Spelen met kleur en vorm, gaf me de mogelijkheid me uit te drukken, contact te maken met de wereld om me heen. Te onderzoeken wat ik mooi en fijn vond. Het gaf de mogelijkheid me te bekwamen, omdat het me zo’n plezier gaf.
Zelfs op het voortgezet onderwijs heb ik gelukkig tot de vijfde klas kunnen spelen binnen het vak Tekenen, door mijn tekenleraar meneer Bulthuis. Ik kan zeggen dat ik echt dankbaar ben voor wat ik in die lessen heb mogen doen en leren.

Gevoel vorm geven

Pas toen ik de creatieve therapie opleiding ging doen werd ik me bewust van die andere kant van spelen, van wat spelen met mijn materiaal, voor mij kon doen. Vorm geven aan wat (nog) niet in woorden te vatten was. Via kleur en vorm de woorden vinden voor wat allang gevoeld was.

Voor jou…

Het mooiste is nog wel dat ik dat tot mijn vak heb kunnen maken. Omdat ik het jou gun te ervaren wat spelen met mijn materiaal kan doen, wat het je kan brengen. Want al zijn we geen kinderen meer, spelenderwijs leer je juist zo makkelijk omdat het niet de focus heeft op moeten, maar op mogen, op ontdekken. En aan jezelf als mens is altijd wat te ontdekken.

Ga je mee op ontdekkingsreis?

Gedurfde keuze!

Kerst

Al een aantal jaar zeggen mijn man en ik tegen elkaar dat we met de kerst thuis willen blijven met ons gezin. Maar steeds kwam het er niet van. Want het was toch wel fijn om familie te zien (en dat is het ook!). Want we konden mijn moeder toch niet alleen laten zitten met kerst. Want zo vaak gaan we nou ook weer niet naar mijn schoonouders.

Dit jaar hebben we het eindelijk gedurfd en gedaan: “lieve familie wij doen dit jaar niet mee met de kerst-carousel. Wij zijn thuis met ons gezin. Wij hebben de rust en tijd aan onszelf nodig.” Dat was best spannend om te zeggen, want daar komt natuurlijk reactie op. Zelfs van binnen voelde ik reactie: oei, missen we niet iets? Het is wel jammer om niet bij de familie-momenten te zijn….

Feest

Onze ‘feestmaand’ begint al in november met familie verjaardagen. In december is onze jongste ook nog jarig. Dit jaar werd hij 4, wat met afscheid en wennen op de kleuterschool gepaard ging. Dat voelde als drukker dan anders en dat was het ook. Daar kwam ook nog eens ziekte van hem en van mij bij. Dat laatste was onverwacht, maar ook zonder dat had ik al aangevoeld dat we niet te veel verplichtingen moesten hebben aan het einde van het jaar.

Vakantie

Nu is het kerstvakantie. We slapen uit. We kijken lekker lang tv of spelen computerspelletjes tot de lunch. We knutselen sneeuwvlokken voor de lol. We hoeven niets en mogen (bijna) alles. Wat een ontspanning geeft dat! Vanuit die ontspanning kiezen we om zomaar door de weeks op bezoek te gaan bij mijn broer en zijn gezin. Vanuit die ontspanning kies ik ervoor tiramisu te maken voor eerste kerstdag. Vanuit die ontspanning gaan we gevieren een oliebol eten in het dorp.

Scheppen

Als ik beeldend aan de slag wil, heb ik vaak ook die ontspanning nodig. Tijd en ruimte om te mogen scheppen. Geen druk. Niet moeten maar mogen. Dat is een fijne staat van zijn om vanuit te werken. Als een client bij mij beeldend komt werken, is de tijd van de sessie natuurlijk beperkt, dus de tijdsdruk is er dan wel. Het kan voelen dat “het” moet gebeuren in die 1,5 uur. Het mooie is dat na het onwennig of gespannen opstarten, je ook in een beperkte tijd in de flow kan komen die schilderen of kleien met zich mee brengt. En zelfs nog mooier: wat er in beweging is gezet in die 1,5 uur, blijft doorwerken de rest van de dag en de rest van de week. Als een steentje dat rimpels maakt in een plas water.

Kiezen!

De keuze voor onszelf dit jaar, tegen de traditie van familiebezoek in, heeft ons de kans gegeven op te laden en ons vrij te voelen. Daarmee kunnen we met nieuwe energie aan het nieuwe jaar beginnen.

De keuze om met jezelf aan de slag te gaan, kan tegen je gewoonte in zijn om maar door te gaan. Maar als je die keus toch maakt, als je stil gaat staan bij jezelf, kan dat door werken in de rest van je jaar.

Ik wens je een nieuw jaar waarin je door stil te staan bij jezelf, opnieuw in beweging kan komen.